Historia zámku Rychnov nad Kněžnou

Rychnowską posiadłość kupił Albrecht IV. Kolowrat Liebsteinský w 1640 roku. Miasto w trakcie wojny trzydziestoletniej opustoszało a ludzie, którzy byli prześladowani ze względu na swoją wiarę zostali deportowani. Wydarzenia z czasów wojny miały wpływ na miasto. Syn Albrechta - František Karel I wyróżnił się jako zdolny dyplomata oraz pełnił funkcję na znaczącym urzędzie ziemskiego hejtmana margrabiego morawskiego. Ze względu na tak znaczące funkcje stary zamek wybudowany w dolinie przez Burjana Trčka z Lípy nie był wystarczający, w związku z czym właściciel František Karel I. (1620 – 1700) zdecydował się na wybudowanie nowej posiadłości – wspamiałego barokowego zamku.

Miejsce na nowy zamek było wybrane na lekkim pagórku pod kościołem Najświętszej Trójcy. Z pracami zaczęto w 1670 roku, z budową zamku w 1676 roku. Nieznany architekt wyszkolony w północnych Włoszech zapoczątkował budowę na podstawie czteroskrzydłowego bloku z arkadowym dworem. Oś zamku wiedzie na doskonale symetryczny dziedziniec, na którym znajduje się fontanna z kolowratską orlicą. Część objektu wokół pierwszego i drugiego dziedzińca tworzy średnie jądro całego zamku, ponieważ kolejne budowlane zmiany – rozszerzanie i zmiany wysokości przeprowadzały kolejne dwie generacje rodu. Według całkowitej koncepcji poszczególnych części danej przebudowy przypuszcza się, że jej autorem był Jan Blažej Santini Aichel (1677 – 1723). Ten był wezwany do Rychnova poprzez hrabiego Norberta Leopolda (1655 – 1716) napoczątku ze względu na zmianę fasady kościoła Najświętszej Trójcy Świętej. Kolejną pracę – propozycję rozszerzenia zamku i wybudowanie zamkowej stadniny dokończył dla Františka Karla II. (1684 – 1753).

Ród Kolowratów od początku do teraz

O znaku i nazwisku Kolowrat

Renesansowy gawędziarz Patrocký twierdził, że przodkowie Kolowratów używali pieczęć z kołem. Balbín następnie daną tezę o kolowratskim kole uzasadnił wymyśloną opowieścią o herbu, która odzwierciedlała powstanie nazwiska Kolowrat ze złączenia słów „koło“ oraz „wrócić“ rozumianego jako otaczać i opowiadała o niezwykłym siłaczowi. Ten miał chwycić dzwona koła powozu czeskiego książego i w ten sposób zapobiegł przewróceniu powozu i zaginięcia małego syna książego, gdyż spłoszyły się konie. Od tego „wrócenia koła“ miało powstać rodowe nazwisko. Bajkowe znak herbu Kolowratów – koło z ośmioma dzwonami, był również używany poprzez inne rody, natomiast Kolowratowie zawsze używali tylko przepołowioną orlicę.

Pierwsza historyczna udokumentowana wzmianka o rodu Kolowratów

Pierwszym, potwierdzonym źródłami przodkiem wszystkich późniejszych panów z Kolowrat, był Albrecht z Kolowrat (1347 – 5 lipca 1391). Jego przodkowie pochodili z wioski Kolowraty u Průhonic i Uhříněvsi. U twierdzy w Kolowratech wspomina się już przed rokiem 1205 - Mladota z Kolowrat, który miał jako znak w herbu orlicę – późniejszy znak wszystkich Kolowratów. Albrecht służył królowi Karlovi IV a od 1361 do 1363 roku był marszałkiem jego małżonki Anny Świdnickiej. W roku 1374 założył klasztor w Dolním Ročově dla zakonu Augystynianów pustelników. Był trzy razy żonaty, z drugą żoną Anną z Slavětína miał czterech synów Albrechta młodszego, Mikuláše, Purkarta a Herborta, z nich pierwszyAlbrecht młodszy był praojcem linii Liebsteinskiej i Krakowskiej. W XIV i XV wieku ród roździelił się do ośmiu linji t.j. Liebsteinské, Kornhauzské, Žehrovické, Bezdružické, Novohradské, Maštovské, Černonické i Krakowské, z których ostatnia trwa do dziś.

Rodowa legenda

Hrabia Norbert Leopold Liebsteinský rozkazał przebudować rodowy klasztor w Dolním Ročově. Od roku 1674 – 1675 od czasu do czasu zdażało się osobliwe zjawisko w ročovskim kościele klasztora. Nagrobek założyciela klasztora Albrechta z Kolowrat († 1391) bez żadnych przyczyn zewnętrznych robił się wilgotny. Czasami aż tyle, że były na nim krople wody. Jego „pot“ był zapowiedzią jakiegoś poważnego, smutnego wydarzenia w rodzinie, ciężkiej choroby lub śmierci jednego z członków rodu. Danemu zjawisku wszyscy wierzyli a przeor klasztora wysyłał do wszystkich członków kolowratskiej dynastii informację zawsze, kiedy kamień się spocił. W okresie kiedy Jan Santini pracował na przebudowie kočovského klasztornego kościoła, przeor i hrabia Norbert wysyłali do siebie korespondencję odnośnie rekonstrukci. W danych listach od maja do lipca 1715 roku wspomina przeor hrabiemu, że nagrobek był wilgotny, ale i tak wyrażał nadzieję, że przepowiednia się nie spełni. Dnia 11.7.1715 roku dostaje informację, że zmarł brat hrabiego František Vilém († 4.6.1715) i w taki sposób zapowiedź się potwierdziła.

Awans na status cesarskiego i czeskiego hrabiego

W 1658 roku 20 lipca byli za swoje zasługi (działali w cesarskich służbach dyplomatycznych i pełnili znaczące funkcje jak zarządzające tak ziemskie i kościelne) František Karel Ferdinand Ludvík, Jan Vilém i Leopold Oldřich, trzy bracia z Kolowrat-Liebsteinský, awansowani na status cesarskiego hrabiego a na status czeskiego hrabiego 8 listopada 1660 roku. Z wszystkich najpierw otrzymał status cesarskiego hrabiego Zdeněk Liebsteinský († 1640) dnia 15. 4. 1624 roku. U Novohradských z Kolowrat awans na status cesarskiego hrabiego nastał trochu wcześniej t.j. 4.10.1653. Z Krakowskych był to praojciec wszystkich gałęzi rodu Vilém Albrecht (†1688), który otrzymał status cesarskiego hrabiego dnia 25 sierpnia 1671 roku oraz czeski status 14 listopada 1674 roku. Z starszej gałęzi Krakowskych następnie status hrabiowski otrzymał Albrecht Jindřich (†1704) dnia 16 października 1700 roku.

Aktualna historia rodu

Zamek, posiadłość, zamkowy park i przyległe pola, łąki, lasy oraz stawy w Rychnově nad Kněžnou i Černíkovicích zagospodarowywali Kolowratowie do II wojny światowej, biegiem której było na posiadłość, tak jak na większość majątków ziemskich czeskiej szlachty wprowadzone przymusowe niemieckie zarządzanie. Po wojnie od państwa posiadłość przejął Otmar Kolowrat. W lutym 1948 był cały majątek upaństwawniony. W 1992 roku w kwietniu był w zgodności z prawem odnośnie restytucji 87/1991 Sb zwrócony zamek i kolekcje, a w sierpniu 1992 roku działki t.j. lasy i grunty rolnicze Kryštofu Jaroslavu Kolowratu Krakovskému, który tutaj gospodarzył do 1999 roku a od tej chwili posiada majątek jego syn Jan Egon Kolowrat Krakowský Liebsteinský.